بازتفسیر «الحمد لله رب العالمین» بر پایۀ روابط بینامتنی قرآن و عهدین
نویسنده
چکیده مقاله:
دومین آیۀ قرآن کریم - الحمدُ للهِ رَبِّ العالَمین - از آیاتی است که مسلمانانِ عصر حاضر کمتر در معنایش تردید میکنند. معمولاً احساس میشود که از همان دوران پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوالهوسلم بر همین معنایی حمل میشده است که در اغلب تفاسیر و ترجمههای معاصران میتوان دید: «ستایش مخصوص خدایی است که پروردگار جهانیان است». میخواهیم در این مطالعه با مرور روند شکلگیری چنین فهمی از آیه، سبب تفسیر اجزاء مختلفش را در قالب کنونی بازشناسیم و احتمال ترجمه و تفسیر آن به دیگر اَشکال را بیازماییم. سپس بکوشیم براساس آن تفاسیر، عبارات مشابه محتمل را در آثار دینی پیش از اسلام بیابیم. بناست نشان دهیم که این عبارت عیناً در عهد جدید ذکر شده است و چهبسا بتوان ردّی از آن در ادبیات مکتوب یا شفاهی قوم یهود نیز بازجست؛ همچنان که از گذشتههای دور، دانشورانی مسلمان به وجود چنین روابط بینامتنی میان سورۀ حمد و ادبیات کتاب مقدس اشاراتی گذرا کردهاند. به نظر میرسد که میتوان با تکیه بر این روابط بینامتنی در معنای آیه بازاندیشی کرد یا دستکم به تفسیر دقیقتری از آن راه جست.
منابع مشابه
روابط بینامتنی خطبة فدک با قرآن
«بینامتنی» نظریّهای است که روابط بین متون و چگونگی ارتباط و تعامل آنها را مورد کنکاش قرار میدهد و موجب آفرینش متن جدید میشود. بر اساس این نظریّه، هر متنی یک بافت جدید از نقل قولهای متحوّل شده است. روابط بینامتنی ابزار مفیدی برای مخاطب در خوانش متن محسوب میشود. بر اساس این نظریّه، اتّصال خطبة فدک حضرت زهرا(س) (به عنوان قرآن ناطق) و قرآن صامت در دو سطح روساخت و زیرساخت قابل پژوهش است. به نظر میر...
متن کاملتحلیل روابط بینامتنی مثنوی ولدنامه، رسالۀ سپهسالار و مناقب العارفین بر پایۀ نظریۀ ژرار ژنت
براساس رویکرد بینامتنیت، هیچ متنی خودبسنده نیست و هر متن در آن واحد، هم بینامتنی از متون پیشین و هم بینامتنی برای متون پسین خواهد بود. در این جستار به بررسی مناسبات بینامتنی در سه اثر مثنوی ولدنامه سلطانولد، رسالۀ فریدونبناحمد سپهسالار و مناقب العارفین شمسالدین افلاکی بر پایۀ نظریۀ ژرار ژنت پرداخته شد. این پژوهش نشان میدهد که رسالۀ سپهسالار و مناقب العارفین در ساختار و محتوای حکایتها به ا...
متن کاملبررسی انواع روابط بینامتنی اشعار احمد عزیزی و قرآن کریم
بررسی تأثیرپذیری شاعران از متون دیگر، از جذّابترین مقولههای نقد ادبی است. شعر عزیزی از رهگذر تأثیرپذیری از قرآن و سرشار بودن از پشتوانههای قرآنی از عناصر و مناسبات بینامتنی فراوانی برخوردار است که با توجّه به رویکرد بینامتنیّت قابل مطالعه است. در این پژوهش با بهرهگیری از روش تحلیلی-تطبیقی در صدد بودهایم تا به بررسی وجوه همسانی و تأثیرپذیری عزیزی از قرآن کریم و چگونگی بازتاب واژهها، تعبیرات، ...
متن کاملروابط بینامتنی خطبه فدک با قرآن
«بینامتنی» نظریّه ای است که روابط بین متون و چگونگی ارتباط و تعامل آنها را مورد کنکاش قرار می دهد و موجب آفرینش متن جدید می شود. بر اساس این نظریّه، هر متنی یک بافت جدید از نقل قول های متحوّل شده است. روابط بینامتنی ابزار مفیدی برای مخاطب در خوانش متن محسوب می شود. بر اساس این نظریّه، اتّصال خطبه فدک حضرت زهرا(س) (به عنوان قرآن ناطق) و قرآن صامت در دو سطح روساخت و زیرساخت قابل پژوهش است. به نظر می ر...
متن کاملموعودگرایی در قرآن و عهدین
چکیده یکیازباورهایدینیکهوجهمشترکآموزههایوحیانیبه شمارمیرود، «موعودگرایی» استکهاینمقالهباعنوان «موعودگراییدرقرآنوعهدین»تلاشنمودهاستتابادقّتوژرفکاویبهروشتطبیقیآنراموردبررسیو تحلیلقراردهدوبهنشانههاوامیدهاییکهدرجهتباورداشتموعوددراسلام،یهودومسیحیّتباتأکیدبرکُتُبمقدّسآنانوهمچنینبهنقاطاشتراکوافتراقسهدیناسلام، یهودومسیحیّتدراعتقادبهمنجیموعودپرداختهاستکهلاجرمتفکّربرتراسلاموامتیازاتاسلامازمیانایننگرشتطبیقین...
متن کاملتحلیل روابط بینامتنی مثنوی ولدنامه، رسالۀ سپهسالار و مناقب العارفین بر پایۀ نظریۀ ژرار ژنت
براساس رویکرد بینامتنیت، هیچ متنی خودبسنده نیست و هر متن در آن واحد، هم بینامتنی از متون پیشین و هم بینامتنی برای متون پسین خواهد بود. در این جستار به بررسی مناسبات بینامتنی در سه اثر مثنوی ولدنامه سلطان ولد، رسالۀ فریدون بن احمد سپهسالار و مناقب العارفین شمس الدین افلاکی بر پایۀ نظریۀ ژرار ژنت پرداخته شد. این پژوهش نشان می دهد که رسالۀ سپهسالار و مناقب العارفین در ساختار و محتوای حکایت ها به ا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 6 شماره 1
صفحات 51- 76
تاریخ انتشار 2017-09-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023